ارز دولتی

ارز انواع مختلفی دارد، اما ارز آزاد و ارز دولتی از مهمترین انواع آن است که در ایران و به واسطه تحریم‌های خارجی از اهمیت بالایی برخوردار است؛ اهمیتی که دولت‌های مختلف را مجاب می‌کند با هدف کاهش هزینه‌های تحمیلی بر شهروندان اقدام به پرداخت ارز دولتی به شهروندان کنند و هزینه‌های ایشان در تأمین نیاز‌های ارزی را کاهش دهند.

ارز دولتی

در یک نظام چند نرخی ارز ذخیره، ارز دولتی به ارزی گفته می شود که به نرخ رسمی دولتی، که معمولاً نازل ترین نرخ‌های موجود است، صرف مصارف معینی شود. این مصارف معمولاً از سوی دولت‌ها ضروری و حائز اولویت اعلام می شوند. در ایران پس از انقلاب به دلایل مختلف، اختلاف نرخ ارز دولتی با سایر نرخ‌ها دائماً رو به ازدیاد بوده و هر زمان به مصارف محدودتری اختصاص یافته است. از جملهی این مصارف عبارتند از: تحصیل دانشجویان در خارج کشور، سفر ماموران دولتی به خارج، بیمارانی که ضرورت معالجه آن‌ها در خارج وجود دارد، کالا‌های وارداتی دولتی و برخی واردات بخش خصوصی.

ارز آزاد

ارزی که از صرافی برای مصرف شخصی یا حواله جات کالا‌های لوکس یا دیگر مصرف‌ها فروخته می‌شود.

تفاوت ارز دولتی و آزاد

ارز مبادله‌ای یا دولتی ارزی است که توسط دولت و در مرکز مبادلات ارزی توزیع می‌شود، اما ارز آزاد به وسیله صرافان و دلالان بازار ارز عرضه می‌شود که قیمت آن براساس شرایط اقتصادی و میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. تهیه کردن ارز مبادله ای، سخت و وقت گیر است و همه قادر به دریافت آن نیستند، اما دریافت ارز آزاد، راحت و بدون محدودیت است. واردات تمام کالا‌ها با ارز آزاد ممکن است، اما با ارز مبادل‌های نمی‌توان هر کالایی وارد کرد. قیمت ارز مبادل‌های کمتر از قیمت ارز آزاد است. البته در دوران تشدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران و افزایش شدید قیمت ارز، بسیاری از شهروندان در تأمین ارز آزاد نیز با مشکل مواجه شدند.

دلار دولتی به چه کسانی تعلق می‌گیرد؟

ارز دولتی بیشتر با هدف تامین ارز برای کالاها و امور ضروری شکل گرفته است. ارز دولتی به موارد زیر تعلق می‌گیرد:

واردات کالاهای دولتی

واردات برخی از کالاهای اساسی توسط بخش خصوصی

سفر و مأموریت مأموران و دولتمردان دولتی

تأمین محصولات کشاورزی

تأمین ارز از صادرات محصولات پتروشیمی و فولادی

تحصیل دانشجویی خارج از کشور

کالاها و اقلام اساسی سبد زندگی مثل برنج، روغن، شکر، گندم و جو

درمان و معالجه ضروری در خارج از کشور

هزینه ثبت دفاتر رسمی در خارج از کشور

هزینه ثبت‌نام مراکز علمی، آموزشی و نمایشگاهی

شرایط خرید ارز دولتی(سهمیه ای)

گام اول: باز کردن حساب ارزی: برای دریافت ارز دولتی (یا همان دلار سهمیه ای) ابتدا باید حساب ارزی که نوعی حساب جاری کوتاه مدت است که به جای ریال باید یکی از ارز های خارجی مورد تایید بانک را انتخاب کنید.

مدارک لازم برای افتتاح حساب ارزی(اشخاص حقیقی):

۱-اصل شناسنامه و کارت شناسایی

۲- اصل و کپی سند محل اقامت شخص

۳-نداشتن سوءسابقه (چک برگشتی و بدهی بانکی) در سیستم های بانکی

۴-جهت دریافت ارز حضور خود شخص الزامی می باشد.

جهت باز کردن حساب ارزی استفاده از اپلیکیشن ایوا استفاده نمایید و یا در وب اپلیکیشن بانک ملی و یا به صورت حضوری به شعب ارزی بانک ها مراجعه فرمایید.

گام دوم: اقدام به خرید ارز توسط یکی از صرافی های مورد تایید بانک مرکزی: پس از خرید ارز از صرافی ، ارز به جای اسکناس به حساب ارزی شما انتقال داده می شود، و شما می توانید ۵روز کاری پس از واریز ارز جهت برداشت آن اقدام کنید . لازم به ذکر است که ۵ درصد معادل ریالی مبلغ ارزی به عنوان کارمزد بانک کسر می گردد.

چه بانک‌هایی ارز دولتی می‌دهند؟

بانک مرکزی در آخرین بخش‌نامه خود 5 بانک زیر را به‌عنوان بانک‌هایی که ارز دولتی ارائه می‌دهند، معرفی کرد. با مراجعه به شعب منتخب بانک‌های زیر می‌توانید برای دریافت ارز دولتی اقدام کنید:

• بانک ملی
• بانک ملت
• بانک تجارت
• بانک سپه
• بانک صادرات

لیست صرافی‌های مجاز را نیز می‌توانید از طریق سایت tgju مشاهده کنید.

نحوه پرداخت ارز دولتی  

افراد متقاضی دریافت ارز دولتی باید برای افتتاح حساب ارزی، معادل ریالی 100 دلار را در حساب خود قرار دهند.

علاوه بر این فرد متقاضی پس از گذشت 5 روز کاری از واریز ارز به حساب ارزی می‌تواند اسکناس برداشت کند. باید توجه داشته باشید که کارمزد برداشت اسکناس ارز از حساب 5 درصد معادل ریالی مقدار برداشت شده است.

نرخ تسعیر نیز برابر با نرخ فروش اسکناس دلار یا یورو در سامانه معاملات به اضافه یک درصد در روز برداشت خواهد بود.

محدودیت در اخذ

یکی دیگر از شروط لازم برای دریافت ارز دولتی این است که از آخرین مرتبه دریافت ارز دولتی با کارت ملی 365 روز گذشته باشد. در غیر این صورت متأسفانه نمی‌توانید مجدد درخواست دریافت ارز دولتی کنید.

نکته مهم این است که اگر فرد بخشی از سهمیه ارز دولتی خود را دریافت کند، دیگر تا 365 روز بعد از آن نمی‌تواند مابقی سهمیه را دریافت کند و باید صبر کند.

سیم‌کارت به نام متقاضی

همان‌طور که می‌دانید نه‌تنها برای دریافت ارز دولتی، بلکه برای هر کاری که نیاز به احراز هویت دارد لازم است یک سیم‌کارت داشته باشد که با شماره ملیتان مطابق باشد.

اگر قصد دریافت ارز دولتی را دارید، به یک سیم‌کارت که به نام خودتان باشد نیاز خواهید داشت که فرایند احراز هویت به‌درستی انجام شود، در غیر این صورت امکان ارائه ارز دولتی به شما وجود ندارد.

مراجعه حضوری متقاضی با کارت ملی

امکان تحویل ارز دولتی به هر فردی غیر از فرد متقاضی، حتی اقوام نزدیک، وجود ندارد، بنابراین متقاضی باید شخصاً و با دردست‌داشتن کارت ملی هوشمند برای دریافت ارز دولتی اقدام کند.

اگر کارت ملی هوشمند شما هنوز صادر نشده است، می‌توانید شناسنامه خود را همراه با برگه تعویض کارت ملی ارائه دهید.

علاوه بر موارد بالا، سن اشخاص حقیقی باید حتماً 18 سال کامل باشد تا بتواند برای خرید ارز دولتی اقدام کند.

آیا با گرفتن ارز دولتی یارانه قطع می‌شود؟

چندی پیش دولت اعلام کرد که اطلاعات افرادی که ارز مسافرتی، دلار توافقی و… دریافت می‌کنند به سازمان هدف‌مندی یارانه‌ها ارسال می‌شود و ممکن است طی بررسی‌های لازم دهک درآمدی فرد متقاضی تغییر کند و یارانه او حذف شود.

البته هیچ خبر قطعی در این باره وجود ندارد که به‌محض دریافت ارز دولتی یا مسافرتی، یارانه فرد متقاضی قطع خواهد شد. بنابراین به‌طور قطع در این باره نمی‌توان اظهار نظر کرد.