شرایط اخذ ارز نیمایی

ارز چیست ؟

ارز به هر نوع پول اعم از حواله، چک و اسکناس می گویند که در معاملات خارجی بابت پرداخت، به کار برده می شود. به عبارتی به همه پول های کشورهای خارجی ارز گفته می شود.

ارز در ایران دارای قیمت های مختلفی است که به آن نرخ یا قیمتِ ارز می گویند. یعنی در واقع نرخ ارز به مقداری از واحد پول کشور گفته می شود که برای به دست آوردن واحد پول کشور دیگر باید پرداخت کرد. معمولا نرخ ارز دولتی با ارز آزاد متفاوت است.

ارز نیمایی چه نوع ارزی است؟

ارزی که در سامانه‌ای به نام سامانه نیما معامله میشود، ارز نیمایی نام دارد. ارز نیمایی در یک سامانه به صورت آنلاین توسط وارد کنندگان و صادر کنندگان مورد خرید و فروش قرار میگیرد و ارز مورد نیاز جهت واردات برخی کالاها، از همین شیوه تامین میگردد. شیوه تخصیص ارز نیمایی به این صورت است که اگر وارد کننده‌ای قصد دارد ارز مورد نیاز خود را به این شیوه تامین نماید، لازم است با فرد صادر کننده دیگری توافق نماید تا بتواند ارز خود را از طریق او تهیه نماید. در نتیجه تفاوت ارز نیمایی با سایر ارزها در این میباشد که به صادر کنندگان و وارد کنندگان کالا تعلق دارد.

تاریخچه ارز نیمایی

در سال 96 حدود 27 میلیارد دلار سرمایه ارزی از کشور خارج شد. پس از بررسی‌های صورت گرفته مشخص شد که بسیاری از کالاهایی که به عنوان صادرات و واردات ثبت شده بودند، صورت نگرفتند.

از سوی دیگر با افزایش شکاف میان ارز دولتی و ارز بازار آزاد در کشور، اوایل سال 1397 بانک مرکزی سامانه‌ای را تحت عنوان نیمایی راه‌اندازی کرد تا بتواند به‌وسیله آن در بازار ارز واردات و صادرات ثبات ایجاد نماید.

تفاوت ارز نیمایی و ارز آزاد در چیست؟

تفاوت ارز نیمایی با ارز آزاد در این است که ارز نیمایی تنها از طریق سامانه نیما و با شرایط و ضوابط خاصی قابل دریافت است و عموما قیمت پایین تری نسبت به نرخ ارز آزاد دارد. وارد کنندگان برای دریافت ارز نیمایی باید مراحل مشخصی را طی نمایند و با ارائه اسناد و مدارک مورد نیاز بانک مرکزی، ارز مورد نیاز خود که مختص وارد کنندگان کالاهای مجاز مصرفی را دریافت کنند. محل تامین ارز در سامانه نیما ارزهای به دست آمده از صادرات میباشد که دوباره با نرخ نیما و توسط صرافی های مجاز (کارگزاری ها) به صادر کنندگان پرداخت میشوند.

توجه داشته باشید که این ارز در اختیار عموم قرار نمیگیرد و امکان دریافت ارز نیمایی برای استفاده در مصارف شخصی وجود ندارد. همچنین، ارز نیمایی در مقابل ارز آزادی قرار دارد که از طریق برخی صرافی ها و دلالان میتوانید تهیه کنید و قیمت بالاتری هم دارد و قابل استفاده جهت مصارت شخصی نیز میباشد. لازم به ذکر است، فاصله نرخ ارز در سامانه نیما و بازار آزاد از جمله دلایلی است که سبب میشود تا برخی صادر کنندگان ارز حاصل از صادرات خود را در سامانه نیما اعلام و ثبت نکنند. طبق قوانین، این عمل مجازات و طبعات زیادی را با خود به همراه خواهد داشت.

نرخ ارز نیمایی 1402

نرخ ارز نیمایی از ابتدای سال ۱۴۰۲، شامل سه نرخ اصلی حاصل از دو تالار ارزی اصلی در آن است. هر کدام از تالارهای ارزی محل تامین ارز متفاوت و برحسب محل تامین ارز، نرخ ارز متفاوتی دارند. در تالار اول نرخ ارز برحسب فروش ارز حاصل از نفت توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود. در تالار دوم نرخ ارز برحسب محل تامین آن دو نرخ مرتبط با پتروشیمی و سایر گروه‌های کالایی دارد. در ادامه هر کدام از این تالارها به اختصار معرفی شده است:

تالار اول ارزی

تالار ارزی اول مختص گروه کالایی ۱ و ۲۱ است. گروه کالایی ۱ شامل کالاهای ضروری است که محل تامین ارز آن‌ها فروش نفت و قیمت ارز در این تالار همیشه کمترین نرخ ممکن است. همچنین گروه کالایی ۲۱ اغلب مرتبط با مصارف عمومی مردم و کالاهای مرتبط با دام و کشاورزی است که می‌توان برای واردات آن از همین سرفصل ارزی اقدام به خرید ارز نیمایی کرد. در سال ۱۴۰۲ نرخ ارز نیما در تالار اول توسط بانک مرکزی، ۲۸،۵۰۰ تومان اعلام شده است.

تالار دوم ارزی

تالار دوم ارزی یک محل عرضه و تقاضای مستقیم واردکنندگان و صادرکنندگان است. در این تالار کلیه صادرکنندگان ارز حاصل از صادرات خود را برای فروش عرضه می‌کنند و واردکنندگان اقدام به خرید ارز نیمایی می‌کنند. طبیعتا نرخ ارز در این تالار برحسب عرضه و تقاضای بازار تعیین می‌شود و نرخ ثابتی نیست. با این وجود در تالار دوم همواره دو نرخ اصلی قابل مشاهده است.

نرخ اول مربوط به فروش ارز حاصل از پتروشیمی‌هاست که نرخ آن توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود. در نهایت آخرین نرخ مرتبط با ارز حاصل از صادرات سایر گروه‌های کالایی است. قیمت دقیق این نرخ نیز از طریق صفحات مرتبط با قیمت دلار و یورو که در بخش بعدی می‌آید به‌صورت زنده قابل مشاهده است.

ارز نیمایی از کجا بخریم؟

متقاضیان تجاری اعم از تقاضاکنندگان و عرضه‌کنندگان جهت تامین ارز مورد نیاز باید به ‌صورت آنلاین، درخواست خود را ثبت کنند و با استفاده از صرافی‌های مجاز در این زمینه به مبادلات ارزی خود بپردازند.

این سیستم بر مبنای عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و در آن کنترل مبادلات ارزی صورت می‌پذیرد. در سامانه ارز نیمایی، واردکنندگان کالا به‌عنوان متقاضی ارز و صادرکنندگان کالا به‌عنوان عرضه‌کننده شناخته می‌شوند تا چرخه مالی و اقتصادی به شکل مستمر انجام شود.

ثبت درخواست ارز نیمایی به روش زیر است:

۱- وارد سامانه جامع تجارت به نشانی www.ntsw.ir شوید. در صورتی که برای نخستین بار وارد این سامانه می‌شوید، ثبت نام و اطلاعات فردی خود را وارد نمایید. پس از آن جهت صحت سنجی یک کد اعتبارسنجی به شماره تلفن همراه ارسال می‎‌شود.

۲- پس از ثبت نام، به صفحه اول سامانه هدایت می‌شوید. با ورود کد ملی و رمز عبور وارد سامانه جامع تجارت شوید.

۳- در قسمت عملیات ارزی، سفارش خود را ثبت نمایید.

۴- پس از فرآیند لازم میان بانک مرکزی و وزارت صنعت، پاسخ درخواست به سامانه نیما ارجاع داده می‌شوید. در صورت تایید درخواست، حواله ارز نیمایی صادر می‌شود.

سامانه نیما دارای چهار عضو است که همه آنها در انجام معاملات نقش دارند:

- وارد کنندگان: آنها در حقیقت متقاضیان ارز هستند و با ثبت میزان ارز مورد نیاز خود، معامله را شروع می کنند.
 - صادرکنندگان: آنها در حقیقت عرضه کنندگان ارز هستند که ارز مورد نظر را از صادرات کالا به دست آورده و آن را از طریق تقاضای فروش در اختیار وارد کنندگان قرار می دهند.
- صرافی‌ها: صرافی ها نقش واسطه را در انجام معامله در سامانه نیما دارند. آنها بین صادر کننده و وارد کننده ارتباط برقرار کرده و ارز را از صادر کننده خرید و به وارد کننده می فروشند.
- سیاست گذار: سیاست گذار معمولا بانک مرکزی است که بر این معاملات نظارت داشته و قیمت ها را معین می کند.
همان طور که می بینید معامله در سامانه نیما از طریق اشتراک همه اعضای این سامانه انجام می شود. با این حال، لازم است به این مورد توجه کنید ثبت عرضه و تقاضا در سامانه نیما انجام نمی گردد، بلکه در سایت تجارت انجام شده و بانک مرکزی با هماهنگی وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت)، درخواست ها را به شکل آنلاین به سامانه نیما منتقل کرده و در معرض دید صرافی های مجاز قرار می دهد.

مزایای استفاده از سامانه نیما

ایجاد سامانه نیما با مزایای زیر همراه بوده است:

۱- هدایت مسیر محصولات وارداتی به سمت مراکز رسمی و دولتی
۲- جلوگیری از قاچاق و خروج سرمایه
۳- تخصیص مناسب و عادلانه ارز بر اساس اولویت تقاضا
۴- شفافیت کامل فرآیند عرضه و تقاضا
۵- برگشت ارز حاصل از واردات توسط صادر کنندگان
۶- تعیین و تثبیت هویت فعالان مجاز و واقعی بازار ارزی کشور

کالا هایی که با ارز نیمایی میتوان خرید

کالاهای وارداتی که مشمول دریافت ارز نیمایی میشوند، گروه مشخصی از کالاها هستند و لازم است پیش از شروع فعالیت تجاری خود، در صورتی که قصد استفاده از ارز نیمایی را دارید، این موارد را مورد بررسی قرار دهید و با کارشناسان این حوزه مشورت نمایید. از زمان شروع فعالیت سامانه نیما، کالاها و خدمات متعددی با استفاده از نرخ ارز نیمایی وارد کشورشده‌اند. لیست کالاهایی از طریق سامانه نیما و با استفاده از ارز نیمایی خریداری شده‌اند، به صورت زیر است:

• کالاهای الکترونیکی، برقی، مخابراتی و..
• تجهیزات، ماشین آلات و قطعات خودروسازان
• واردات انواع پلاستیک و لاستیک
• محصولات و مواد سلولزی و شیمیایی
• محصولات نساجی، پوشاک و چرم
• انواع لوازم خانگی و محصولات فلزی
• مواد غذایی، آشامیدنی و دخانی
• صنایع مواد و کشاورزی
• انواع تجهیزات حمل و نقل